بگذارید پدرانه بنویسم!

روزنامه آرمان امروز14 فروردین 1403دکتر علی میرزامحمدی / جامععه شناسدر سال‌های اخیر خبر‌هایی درباره تخلفات مالی، مسائل اخلاقی و دوگانگی‌های مهم رفتاری و ادعا‌های معدودی سیاستمداران در فضای رسانه‌ای کشور درز پیدا کرده است که همه آن‌ها با اسامی خاص با پسوند گیت معروف شده‌اند. به همین قلم، درباره تبیین این رسوایی‌ها از منظر جامعه‌شناسی رسانه، چند یادداشت منتشر شده است. در این یادداشت به شگرد‌هایی می‌پردازیم که در آن‌ها سعی می‌شود سیاستمداران مشهور را از تیررس آسیب‌های احتمالی این رسوایی‌ها محافظت نمایند. تامپسون جامعه‌شناس رسانه معتقد است یکی از شیوه‌های کنترل رسوایی‌هایی سیاسی، و محدود و محصور کردن سرچشمه‌های دردسر و تنزل پیامد‌های بالقوه آسیب زای آن، راهبرد «امکان انکار آتی»است؛ به این معنا که شرایطی فراهم می‌شود در صورت برملا شدن ماجرا، چنین قلمداد کنند که این سیاستمدار از ماجرا بی‌خبر بوده است.در ماجرای ایران – کنترا (Iran – contra) از چنین راهبردی استفاده شد تا پس از برملا شدن رسوایی، ریگان به عنوان رئیس جمهور آمریکا مصون باقی بماند. اما اجازه بدهید در تکمیل تحلیل تامپسون اشاره کنم که «شگرد امکان انکار آتی» نیازمند پیدا کردن یک فرد یا گروه قربانی است که سیاستمدار بتواند مسئولیت خطا یا رسوایی رخ داده را به او منتسب کند. این فرد یا گروه قربانی می‌تواند اعضای خانواده سیاستمدار یا فرزندان او باشد یا گروه یا فردی دیگر که خواسته یا ناخواسته مسئولیت رسوایی متوجه او بشود. افرادی که شاید بتوانیم با عبارت «قربانیان بلاگردان» از آن‌ها یاد کنیم. اما پرسش این است که چرا این افراد، چنین نقشی را پذیرا می‌شوند. در پاسخ باید گفت نمی‌توان اطمینان کامل داشت که آن‌ها چنین نقشی را از روی رضایت پ بگذارید پدرانه بنویسم!...ادامه مطلب

مقایسه سیسمونی-گیت با ازگل-گیتدکتر علی میرزامحمدی(جامعه شناس)روزنامه آرمان امروزنویسنده همراستا با آنتونی کینگ (Anthony King) معتقد است هرچند رسوایی‌ها یک ویژگی همه‌شمول زندگی سیاسی معاصر است، ادبیات انتقادی مستدل درباره تحلیل آن، نادر و در مرحله نوزادی است. در ایران این ادبیات بیشتر ژورنالیستی است و محافظه‌کاری و خودسانسوری مانع از ورود آن به مباحث دانشگاهی می‌شود. این نوشتار نمونه‌ای است در جهت مطالعه ساختار رسوایی‌های سیاسی که درباره دیگر موارد مشابه نیز می‌توان به کار گرفت. در فاصله نزدیک به دو سال، دو رسوایی سیاسی، موجی از واکنش‌های رسانه‌ای را به همراه داشته است که با هشتگ‌های سیسمونی-گیت و ازگل-گیت معروف شده‌اند. مقایسه این دو رسوایی از ابعاد مختلف می‌تواند مد نظر قرار گیرد:نوع رسوایی: اگر دسته بندی آنتونی کینگ را ملاک قرار دهیم(رسوایی جنسی، مالی- پولی، و رسوایی‌های قدرت)، ازگل-گیت را به راحتی می‌توانیم در دسته مالی- پولی قرار دهیم، اما درباره سیسمونی-گیت قرار دادن آن در دسته‌بندی سه‌گانه کینگ ساده نیست. شاید بتوان با تسامح آن را در دسته رسوایی‌های قدرت قرار داد. این دشواری در دسته‌بندی سیسمونی-گیت، ریشه در آن دارد که در تحلیل مساله رسوایی، باید به تفاوت‌های فرهنگی در قراردادهای رفتاری، تفاوت نظام‌های سیاسی و منافع رسانه‌ای نیز توجه نمود. از این منظر، اصولا" اگر ماجرای پایه‌ای سیسمونی-گیت در دیگر کشورها و حتی درباره بیشتر سیاستمداران کشور با گرایش سیاسی متفاوت رخ می‌داد به احتمال به عنوان رسوایی، دستمایه و سوژه افشاگری رسانه‌ای قرار نمی‌گرفت. ساختار اصلی این ماجرا، ریا و دورویی فاحشی بود که با خشم افکار عمومی موجب شد از آن به رسوایی یاد شود.سیاستمدار و جناح سیاسی هدف: بگذارید پدرانه بنویسم!...ادامه مطلب

ایرانیان و دگرگونی شناخت دینی دکتر علی میرزامحمدی(جامعه شناس)روزنامه آرمان امروزسالها پیش در جستجوی کانال‌های ماهواره‌ای به چندین کانال برخورد کردم که تماشای آنها موجب نگرانی مادرم بود. این کانال‌ها ادیان دیگری را تبلیغ می‌کردند و یا قرائت رایج دینی ما را به چالش می‌کشیدند. اما این کانال‌ها با تداوم نگرانی‌های مادرم درباره احتمال گمراهی من، توسط برادرم حذف شد!؟به احتمال زیاد نگرانی‌هایی از این جنس، موجب شده بود در دهه 60 ، جامعه ایران فقط به منابع خاصی از شناخت دینی دسترسی داشته باشد. منابعی که آنها را می‌توان منابع شناخت مومنانه نامید که بر اساس اعتقاد شما به یک دین، دروازه‌هایی از معارف و شناخت را به روی شما باز می‌کند. در دهه 60 ، دسترسی به منابع دیگر و یا مغایر با روایت رسمی، بسیار دشوار و برخی نیز در بازار قاچاق کتاب‌های ممنوعه امکانپذیر بود؛ هر چند ترس احتمالی از مجازات و طرد اجتماعی به واسطه مراجعه به این نوع منابع، مانع مهمی برای این دست کنجکاوی‌ها تلقی می‌شد. اما در دهه 70 با افزایش جریان اطلاعات به ویژه افزایش انتشار کتب، جراید و روزنامه ها، و ظهور شبکه‌های ماهواره‌ای، منابعی غیر از منابع شناخت مومنانه در دسترس بسیاری از اقشار مردم ایران قرار گرفت. این منابع یا شناخت دینی را از منظر ادیان یا مذاهب دیگر مطرح می‌کردند و یا با روش علمی بی‌طرفانه و به دور از دلبستگی دینی، ساختار ادیان و نقش اجتماعی-سیاسی آنها را تحلیل می‌کردند. برخی شبکه‌های ماهواره‌ای، ادیان یا مذاهب دیگر اسلامی را تبلیغ می‌کردند و با مبانی فکری و عقیدتی خود، باورهای مورد حمایت حاکمیت رسمی کشور را به چالش می‌کشیدند.منابع شناخت علمی مبتنی بر برخی پژوهش های تاریخی، جامعه شناختی، فلسفی، و... است که پدید‌ بگذارید پدرانه بنویسم!...ادامه مطلب

ایرانیان و استعاره‌بازی مجازیدکتر میرزامحمدی(جامعه شناس)روزنامه آرمان امروز- 10 اسفند 1402چندی پیش تکه‌هایی از سخنان فردی که به عنوان کارشناس ورزشی در تلویزیون حضور یافته بود دستمایه طنزپردازی کاربران فضای مجازی قرار گرفت. این فرد با تکه کلام «جدی می فرمایید!» مشهور شد وکاربران فضای مجازی با عاریت گرفتن از تکه‌های گزینش شده سخنانش، و به کار بستن آنها در موقعیتی‌هایی دیگر، محتواهای خلاقانه‌ای تولید کردند. این کار تولید محتوا در فضای مجازی را که درباره موضوعات دیگر نیز انجام می‌گیرد «استعاره‌بازی مجازی» می‌توان نامید.از دیدگاه نویسنده «استعاره‌بازی»، هنری عامه پسند و خلاقانه است که پیش از این در طراحی برخی کاریکاتورها از آن استفاده شده است؛ با این تفاوت که «استعاره‌بازی مجازی» بر خلاف کاریکاتور، هنری سیال است و این سیالیت بیشتر به علت ناشناخته ماندن تولید کننده‌های محتواهای مربوطه و در مواردی بی معنابودن مالکیت معنوی خالق آن است. «استعاره‌بازی مجازی»، به عنوان هنری رسانه‌ای و طنازانه، با خلقیات و عناصر فرهنگی ما ایرانیان سازگار است. برخی از محتواهای تولید شده با استعاره‌بازی به شابلونی تبدیل می‌شود که بسیاری از تولید کننده‌های محتوا از آن تقلید می‌کنند. دایره برخی استعاره‌بازی‌ها از مرزهای جغرافیایی ملی فراتر می‌رود و جنبه فراملی پیدا می‌کند. آهنگ «عباس بوقی» نمونه عینی این استعاره‌بازی فراملی بود که با عاریت‌گیری صدای آهنگ، و الحاق آن به تصویر رقص در مناطق مختلف ایران و جهان، محتواهای جدیدی خلق شد. با وجود این، بیشتر محتواهای تولید شده با استعاره‌بازی در فضای مجازی ایرانیان، قابل ترجمه به زبان‌های دیگر نیست و ترجمه، لطایف و طنازی‌های مستتر در آنها را منعکس نمی‌کند.از نظر شکل‌ب بگذارید پدرانه بنویسم!...ادامه مطلب

آسیب شناسی کارکرد خوش‌سیمایی در میدان سیاسی ایراندکتر علی میرزامحمدی(جامعه شناس) روزنامه آرمان امروزدر فضای سیاسی و اجتماعی ایران، هر چند داشتن چهره و ظاهر زیبا، همانند دیگر مناطق جهان عاملی مهم در ارتقای سیاسی و مدیریتی تلقی می‌شود، اما ویژگی‌های خاص جامعه ایران موجب می‌شود بسترهای سو استفاده از این عنصر برای افراد و گروه‌های سیاسی فراهم شود. در تبارشناسی بهره‌گیری از عنصر زیبایی چهره در میدان سیاسی ایران، در دهه های پساانقلابی، چند دوره زمانی را می‌توان از همدیگر تفکیک نمود. در سالهای اول انقلاب، اصولا" بهره‌گیری از عنصر زیبایی چهره، چندان در دنیای سیاست و مدیریت ایران موضوعیت نداشت. این مساله، بازتاب گفتمان انقلابی حاکم بر جامعه ایران بود. اما به تدریج پس از خاتمه جنگ و شروع دهه موسوم به سازندگی و برنامه‌های توسعه، با بازشدن نسبی فضای سیاسی- اجتماعی، «گفتمان زیبایی حاکم بر جامعه» تغییر پیدا کرد. نگاه این گفتمان جدید به فیزیک بدن، بر مبنای محدودیت‌های مذهبی، به زیبایی‌های چهره که در قاب عکس‌های متداول انتخاباتی قابل تعریف بود منحصر شده بود. هرچند مردها با دست های خویش نیز می‌توانستند جذابیت‌هایی در تصویر رسانه‌ای خویش خلق کنند. در این دوره به علت محدودیت در ارتباط‌های چهره به چهره و کاربرد محدود و کنترل شده رسانه، شناخت افراد از سیاستمداران بیشتر بر مبنای ادعاهای مطرح آنها در پوسترها و به احتمال رسانه‌های رسمی و اندک جراید در دسترس بود. در نتیجه بعید نبود برخی افراد که توفیق دیدار چهره به چهره سیاستمداران را داشتند با تعجب، تفاوت فاحش بین واقعیت و عکس منتشر شده آنها را شاهد باشند و معترض به اینکه «چگونه گنجشک را جای قناری به مردم قالب کرده‌اند؟!»با افزایش میزان آگاهی عمومی بگذارید پدرانه بنویسم!...ادامه مطلب

این خودکشی به ما مربوط نیست؟!دکتر علی میرزامحمدی(جامعه شناس)روزنامه آفتاب یزد- 11 بهمن 1402چندی پیش چند خبر خودکشی در رسانه‌ها منتشر شد که به دنبال آن، واکنش نهادها و سازمان‌هایی که این افراد به واسطه کار یا تحصیل به آنها منتسب شده بودند به همراه داشت. اینچنین واکنش‌های سازمانی، به احتمال در گذشته نیز وجود داشته است. شالوده این واکنش‌ها در این جمله خلاصه می شود که «خودکشی این فرد یا افراد به سازمان ما ارتباطی ندارد»!؟درباره این موضوع، نکات زیر قابل ذکر است:در وقوع خودکشی افراد، سلسله عواملی دخیل هستند. برخی متغیرها، علت اصلی خودکشی تلقی می‌شوند؛ اما بسترها و عوامل تشدید کننده‌ای هم وجود دارند که وجود یا عدم وجود آنها و حتی شدت و حدت آنها می‌تواند احتمال خودکشی افراد را افزایش دهد. بر این اساس سازمان‌ها و نهادها به صرف اینکه از نظر حقوقی، علت مستقیم یا غیر مستقیم خودکشی افراد به آنها مربوط نمی شود، نمی‌توانند از زیر بار مسئولیت انسانی خود شانه خالی کنند.نکته مهم دیگر استیلای «رویکرد استفاده ابزاری از افراد» در نهادها و سازمان هاست. پرسش این است که چرا وقتی کارکنان، موفقیتی خارج از حیطه شغلی خویش دارند، مدیران سازمان‌ها و نهادها به ترفندهای مختلف تبلیغاتی تلاش می‌کنند سهمی از افتخار را نصیب سازمان و نهاد خویش بکنند؛ اما در صورت بروز مسایلی خاص در زندگی چون خودکشی، سهم و نقش سازمان را از بیخ و بن انکار می‌کنند؟همانگونه که عملکرد شغلی، منش و رفتار افراد در محیط شغلی و تحصیلی برای سازمان دارای اهمیت است، لازم است به هم ریختگی تعادل روحی و ویرانی ساختار روانی آنها برای سازمان دارای اهمیت باشد؛ چراکه مشکلات روحی کارکنان، در عملکرد، منش و رفتار آنها تاثیر منفی خواهد گذاشت. از طرف دیگ بگذارید پدرانه بنویسم!...ادامه مطلب

دکتر علی میرزامحمدیدکتری جامعه شناسی ؛ مدرس دانشگاه ، روزنامه نگار و تحلیل گر مسایل اجتماعی ایرانمولف و مترجم چندین کتاب از جمله تحلیل کیفی داده با ATLAS.ti مورد استفاده مراکز پژوهشی و دانشگاهی کشور****تماس : [email protected]*****ارایه مشاوره برای تحقیقات نگارش پروپوزالویرایش رسالهویرایش کتابمشاوره برای نگارش کتاب****************ارتباط تلگرامی با دکتر میرزامحمدیmirza1400@ اینستاگرام@dr.mirzamohammadi1 بگذارید پدرانه بنویسم!...ادامه مطلب

دکتر علی میرزامحمدیدکتری جامعه شناسی ؛ مدرس دانشگاه ، روزنامه نگار و تحلیل گر مسایل اجتماعی ایرانمولف و مترجم چندین کتاب از جمله تحلیل کیفی داده با ATLAS.ti مورد استفاده مراکز پژوهشی و دانشگاهی کشور****تماس : [email protected]*****ارایه مشاوره برای تحقیقات نگارش پروپوزالویرایش رسالهویرایش کتابمشاوره برای نگارش کتاب****************ارتباط تلگرامی با دکتر میرزامحمدیmirza1400@ اینستاگرام@dr.mirzamohammadi1 بگذارید پدرانه بنویسم!...ادامه مطلب

خاطرات برفی دهه 60علی میرزامحمدیروزنامه آفتاب یزد 25 دی ماه 1402هجوم سرما در آن سالهای دور، نه به معنای توقف شور زندگانی، بلکه خود سر منشاء جلوه‌هایی دیگر از تحرک و شادابی بود. تل برگهای به جای مانده از خزان پاییز، در زیر آسفالتی از دانه‌های سفید برف، دفن می‌شدند و بچه‌های شلوغ محله با جنب و جوش‌های خود، آن‌ها را همانند غلتک صاف می‌کردند. مسیری نسبتا شیبدار برای سرخوردن برفی.در این میان چکمه‌های پلاستیکی «فیل نشان» که بخشی از ساق پا را می‌پوشانید جایگزین کفشهای پلاستیکی می‌شدند. چکمه‌هایی که در صورت سوراخ شدن عمو غلامعلی کفش فروش محله، محل سوراخ را با چسب مخصوصی تعمیر می‌کرد. با پوشیدن جورابهای سنتی دست بافته، پاها به زحمت در چکمه‌ها جا می‌شدند. شال و کلاه پشمی که گاهی آن‌را باز می‌کردیم و کل صورت به جزء چشم‌ها در زیر آن، از سرما محافظت می‌شد. چشم‌هایی که از سوراخ‌های کلاه هویدا بود، شما را بیشتر به آدم رباها شبیه می‌کرد؛ و عجیب که در محله ما از این جنس آدم‌رباها بسیار زیاد پیدا می‌شد!تنورها نعره آتشین می‌زدند و کمی که از تاب آتشین می‌افتادند بساط کرسی را مادرها به‌راه می‌کردند. کرسی محل تجمع خانواده بود؛ محلی برای خوردن غذا، درد دلهای دوستانه، قصه‌های دیو و پری مادربزرگ‌ها و پدربزرگ‌ها و حتی شیطنت‌های کودکانه که زیر کرسی بروند و پاهای همدیگر را قلقلک بدهند.البته سرگیجه گاز کرسی، افول گرمای کرسی و سرمای فضای داخل اتاق می‌توانست این لذت را بکاهد، اما هرگز توان حذف کامل این اجتماع صمیمی را نداشت. سرما برای ما یادآور ایستادن‌های متمادی در نوبت دریافت سهمیه نفت با گالن‌های لیتری بود و آقای جوادی مسئول تعاونی نفت با آن لبهای خاص خود که انگار غذای چرب خورده بود در خط مقدم دشنام‌های بگذارید پدرانه بنویسم!...ادامه مطلب

پس از افشای فساد چای دبشدکتر علی میرزامحمدی(جامعه شناس)روزنامه آفتاب یزد- 4 دی 1402اظهارات اخیر ابراهیم رئیسی درباره بازتاب های افشای فساد 3.4 میلیارد دلاری چای دبش نشان می دهد این دولت در مدیریت رسانه ای افشای فساد اخیر با چالش های جدی مواجه شده است؛ فسادی که این دولت مدعی است توسط آن شناسایی شده و متهمان آن به قوه قضاییه معرفی شده اند. این چالش ها از آنجا قوت می گیرد که ادعا شده است برخی افراد گزارش تخلف را قبل از افشاگری دولت به وزیر وقت داده اند اما او «هیچ اقدام عملی در این زمینه نکرده است. از طرف دیگر ادعا می شود درصد قابل توجهی از ارز تخصیصی برای وقوع تخلف در دوره دولت رئیسی روی داده است. ابداع عبارت نامانوس «فسادنما» توسط رئیسی در راستای چالش های پس از افشای دولت او قابل توجیه است. او با کاربرد این عبارت معتقد است هدف فسادنماها که در برابر فسادزدایی دولت قرار گرفته‌اند ناامید کردن مردم از آینده روشن کشور و نظام اسلامی است.افشای فساد چای دبش و بازتاب رسانه ای آن، نقش شمشیری دولبه برای دولت رئیسی داشته است. با آنکه این افشا این امکان را برای این دولت فراهم کرده است که خود را پرچمدار مبارزه با فساد و فسادزدایی معرفی کند، خطرات تازه ای نیز به وجود آمده است. این خطرات از آنجا منشاء می گیرد که میدانگاه رسانه ای سیاست در عصر کنونی با رشد فضای مجازی بر خلاف دهه های گذشته بسیار باز و قابل دسترس است. در نتیجه پیام ها، اظهارات، رفتارها و کنش های سیاستمداران به شیوه هایی دریافت و مفهوم می شود که قابل بازنگری و کنترل نیست. از همین رو، بازتاب افشاگری فساد توسط رسانه ها به صورت سرچشمه جدید و متمایزی از آسیب پذیری و چالش برای دولت رئیسی در آمده است. این دولت در مدیریت رسانه ای افشای بگذارید پدرانه بنویسم!...ادامه مطلب