مقایسه سیسمونی-گیت با ازگل-گیت

مقایسه سیسمونی-گیت با ازگل-گیت

دکتر علی میرزامحمدی(جامعه شناس)

روزنامه آرمان امروز

نویسنده همراستا با آنتونی کینگ (Anthony King) معتقد است هرچند رسوایی‌ها یک ویژگی همه‌شمول زندگی سیاسی معاصر است، ادبیات انتقادی مستدل درباره تحلیل آن، نادر و در مرحله نوزادی است. در ایران این ادبیات بیشتر ژورنالیستی است و محافظه‌کاری و خودسانسوری مانع از ورود آن به مباحث دانشگاهی می‌شود. این نوشتار نمونه‌ای است در جهت مطالعه ساختار رسوایی‌های سیاسی که درباره دیگر موارد مشابه نیز می‌توان به کار گرفت.

در فاصله نزدیک به دو سال، دو رسوایی سیاسی، موجی از واکنش‌های رسانه‌ای را به همراه داشته است که با هشتگ‌های سیسمونی-گیت و ازگل-گیت معروف شده‌اند. مقایسه این دو رسوایی از ابعاد مختلف می‌تواند مد نظر قرار گیرد:

نوع رسوایی: اگر دسته بندی آنتونی کینگ را ملاک قرار دهیم(رسوایی جنسی، مالی- پولی، و رسوایی‌های قدرت)، ازگل-گیت را به راحتی می‌توانیم در دسته مالی- پولی قرار دهیم، اما درباره سیسمونی-گیت قرار دادن آن در دسته‌بندی سه‌گانه کینگ ساده نیست. شاید بتوان با تسامح آن را در دسته رسوایی‌های قدرت قرار داد. این دشواری در دسته‌بندی سیسمونی-گیت، ریشه در آن دارد که در تحلیل مساله رسوایی، باید به تفاوت‌های فرهنگی در قراردادهای رفتاری، تفاوت نظام‌های سیاسی و منافع رسانه‌ای نیز توجه نمود. از این منظر، اصولا" اگر ماجرای پایه‌ای سیسمونی-گیت در دیگر کشورها و حتی درباره بیشتر سیاستمداران کشور با گرایش سیاسی متفاوت رخ می‌داد به احتمال به عنوان رسوایی، دستمایه و سوژه افشاگری رسانه‌ای قرار نمی‌گرفت. ساختار اصلی این ماجرا، ریا و دورویی فاحشی بود که با خشم افکار عمومی موجب شد از آن به رسوایی یاد شود.

سیاستمدار و جناح سیاسی هدف: هر رسوایی سیاسی، با نشانه رفتن سیاستمداری، چالشی بزرگ برای او در رسانه‌ها ایجاد می‌کند. سیسمونی-گیت محمدباقر قالیباف و ازگل-گیت کاظم صدیقی و در مقیاسی بزرگتر، طیف‌های سیاسی اصولگرای مورد حمایت آنها را به چالش کشیده است.

مبادی افشاگری رسوایی : مبادی واقعی افشای این دو رسوایی چندان مشخص نیست، ولی این رسوایی‌ها توسط دو فعال رسانه‌ای (سیسمونی-گیت توسط وحید اشتری و ازگل-گیت توسط یاشار سلطانی) منتشرشده‌اند.

مدیریت رسوایی : در هر دو رسوایی،‌ واکنش سیاستمدار و جناح سیاسی هدف با تاخیر همراه بوده است. آنها با این افشاگری‌ها، شوکه شده‌اند و توان واکنش سریع به آنها را نداشته‌اند. در مدیریت رسانه‌ای هر دو رسوایی‌ از شگرد «امکان انکار آتی» استفاده شده است. به این معنا که با فراهم کردن شرایطی، چنین قلمداد شده که سیاستمدار از ماجرا بی‌خبر بوده است. همچنین تلاش شده است فرد یا افراد دیگری از میان نزدیکان (خانواده، یا حلقه دوستان) به عنوان مقصر اصلی معرفی شوند تا سیاستمدار اصلی از تبعات رسانه‌ای و به احتمال حقوقی/قضایی مساله مصون بماند.

واکنش سیاستمدار و حلقه نزدیکان: نگاهی به واکنش‌سیاستمداران هدف و حلقه نزدیکان آنها، نشان‌دهنده تناقض در اظهارات و دستپاچگی آنهاست. در سیسمونی-گیت با وجود اعتراف یک عضو خانواده به خطای خانواده در سفر به ترکیه، برخی مشاوران رسانه‌ای و سایت های حامی دولت با توجیه و تغییر ماهیت ماجرا به زعم خود تلاش کردند از حیثیت سیاسی و اجتماعی سیاستمدار هدف دفاع کنند. قالی باف نیز، پس از سکوت دو هفته‌ای، این اقدام را پروژه تخریب سیاسی خود و مجلس انقلابی خواند. این خط سیر انکاری در ماجرای ازگل-گیت هم قابل ردیابی است. صدیقی مدعی شده است هدف این ماجرا نه خود او، بلکه اعتقادات مردم است. او معتقد است در پس منتشرکننده‌های این ماجرا، جریان‌های دیگری به دنبال دلسرد کردن مردم هستند. او بعدها در نامه‌ای به دادستان تهران مدعی شد که امضایش جعل شده است. اما چندی بعد مشخص شد که امضاء او را کسی جعل نکرده و او خود، اسناد را امضاء کرده است!؟ در سیسمونی-گیت، تیم رسانه‌ای قالی باف بیشتر فعال بودند، ولی در ماجرای ازگل-گیت، حلقه نزدیکان صدیقی سکوت کرده‌اند.

ماهیت حقوقی/قضایی رسوایی : سیسمونی-گیت فاقد ماهیت حقوقی/ قضایی بود. اما ورود حقوقدانان به مساله ازگل-گیت و بررسی ابعاد حقوقی و قضایی نشان می‌دهد این رسوایی دارای ابعاد حقوقی/قضایی است. هر چند در این باب، تاکنون واکنش رسمی از طرف مقامات قضایی کشور ارائه نشده است.

آثار سیاسی رسوایی: رسوایی‌های سیاسی، موقعیت سیاستمدار هدف، حلقه و طیف حامیان او را به خطر می‌اندازند. تحت فشار افکار عمومی و دیگر طیف‌های سیاسی، سیاستمدار یا برخی نزدیکان بلاگردان او، مجبور به عذرخواهی رسمی یا استعفا می‌شوند و در صورت ابعاد قضایی مساله، حتی ممکن است محاکمه شوند. اما در سیسمونی-گیت هیچ یک از این موارد رخ نداد. در ازگل-گیت نیز فقط عذرخواهی صدیقی رسانه ای شده است؛ عذرخواهی که شکل آن و ادعاهای مطرح شده در آن بازهم مورد انتقاد قرار گرفته است.

آثار اجتماعی رسوایی : مهمترین آثار اجتماعی رسوایی، کاهش اعتماد اجتماعی و خاکستر شدن سرمایه اجتماعی است. در این معنا، سیاستمداران هدف جایگاه پیشین خود را در میان مردم از دست می‌دهند. به احتمال یکی از دلایل کاهش آرای قالی باف در انتخابات اخیر مجلس ( ریزش 817 هزار نفری) تبعات ماجرای سیسمونی-گیت بوده است. با اینهمه او توانست با عبور از این ماجرا، به بقای سیاسی خود ادامه دهد. اما درباره ازگل-گیت، وضعیت متفاوت است و با توجه به ساختار قدرت سیاسی در ایران باید منتظر واکنش‌های رسمی ماند. هرچند ترمیم ضربات این ماجرا به باورهای مذهبی مردم چندان ساده نخواهد بود.

برچسب‌ها: رسوایی, سیسمونی گیت, ازگل گیت

بگذارید پدرانه بنویسم!...